5 نفر زن که از خیام حسینی به طرف دشمن بیرون آمدند ، عبارت بودند از : کنیز مسلم بن عوسجه ، ام وهب زن عبدالله کلبی ، مادر عبدالله کلبی ، مادر عمربن جناده ، زینب کبری علیها السلام . زنی که در عاشورا شهید شد ، مادر وهب بود ، بانوی نمیریه قاسطیه ، زن عبدالله بن عمیر کلبی که بر بالین شوهر آمد و از خدا آرزوی شهادت کرد و همانجا با عمود غلام شمر که بر سرش فرود آورد ، کشته شد . در عاشورا دو زن از فرط عصبیت و احساس ، به حمایت از امام برخاستند و جنگیدند : یکی مادر عبدالله بن عمر که پس از شهادت فرزند ، با عمود خیمه به طرف دشمن روی کرد و امام او را برگرداند . دیگری مادر عمرو بن جناده که پس از شهادت پسرش ، سر او را صفحه 196 گرفت و مردی را به وسیله آن کشت ، سپس شمشیری گرفت و با رجزخوانی به میدان رفت ، که امام حسین (ع) او را به خیمه ها برگرداند . (524) دلهم ، دختر عمر ( همسر زهیربن قین ) نیز در راه کربلا به اتفاق شوهرش به کاروان حسینی پیوست . زهیر بیشتر تحت تأثیر سخنان همسرش حسینی شد و به امام پیوست . رباب ، دختر امرء القیس کلبی ، همسر امام حسین (ع) نیز در کربلا حضور داشت ، مادر سکینه و عبدالله . زنی از قبیله بکربن وائل نیز حضور داشت ، که ابتدا با شوهرش در سپاه ابن سعد بود ، ولی هنگام حمله سپاهیان کوفه به خیمه های اهل بیت ، شمشیری برداشت و رو به خیمه ها آمد و آل بکربن وائل را به یاری طلبید . زینب کبری و ام کلثوم ، دختران امیرالمؤ منین (ع) ، همچنین فاطمه دختر امام حسین (ع) نیز جزو اسیران بودند و در کوفه و ... سخنرانیهای افشاگر داشتند . ( توضیح بیشتر پیرامون این زنان را تحت عنوان نام هر یک در این مجموعه مطالعه کنید ) . مجموعه این بانوان ، همراه کودکان خردسال ، کاروان اسرای اهل بیت را تشکیل می دادند که پس از شهادت امام و حمله سپاه کوفه به خیمه ها ، ابتدا در صحرا متفرق شدند ، سپس بصورت گروهی و اسیر به کوفه و از آنجا به شام فرستاده شدند . اما درباره حضور این زنان در حادثه عاشورا بیشتر به محور « پیام رسانی » باید اشاره کرد ( آنگونه که در بحث « اسارت » گذشت ) . البته جهات دیگری نیز وجود داشت که فهرست وار به آنها اشاره می شود که هر کدام می تواند به عنوان « درس » مورد توجه باشد : - مشارکت زنان در جهاد . شرکت در جبهه پیکار و همدلی و همراهی با نهضت مردانه امام حسین و مشارکت در ابعاد مختلف آن از جلوه های این حضور است . چه همکاری طوعه در کوفه با نهضت مسلم ، چه همراهی همسران برخی از شهدای کربلا ، چه حتی اعتراض و انتقاد برخی همسران سپاه کوفه به جنایتهای شوهرانشان مثل زن خولی . - آموزش صبر . روحیه مقاومت و تحمل زنان به شهادتها در کربلا درس دیگر نهضت بود . اوج این صبوری و پایداری در رفتار و روحیات زینب کبری علیها السلام جلوه گر بود . - پیام رسانی . افشاگریهای زنان و دختران کاروان کربلا چه در سفر اسارت و چه پس از بازگشت به مدینه . پاسداری از خون شهداء بود . سخنان بانوان ، هم به صورت خطبه صفحه 197 جلوه داشت ، هم گفتگوهای پراکنده به تناسب زمان و مکان . - روحیه بخشی . در بسیاری از جنگها حضور تشویق آمیز زنان در جبهه ، به رزمندگان روحیه می بخشید . در کربلا نیز مادران و همسران بعضی از شهداء این نقش را داشتند . - پرستاری . رسیدگی به بیماراءن و مداوای مجروحان از نقشهای دیگر زنان در جبهه ها ، از جمله در عاشوراست . نقش پرستاری و مراقبت حضرت زینب از امام سجاد (ع) یکی از این نمونه هاست . (525) - مدیریت . بروز صحنه های دشوار و بحرانی ، استعدادهای افراد را شکوفا می سازد . نقش حضرت زینب در نهضت عاشورا و سرپرستی کاروان اسرا ، درس « مدیریت در شرایط بحران » را می آموزد . وی مجموعه بازمانده را در راستای اهداف نهضت ، هدایت کرد و با هر اقدام خنثی کننده نتایج عاشورا از سوی دشمن ، مقابله نمود و نقشه های دشمن را خنثی ساخت . - حفظ ارزشها . درس دیگر زنان قهرمان در کربلا ، حفظ ارزشهای دینی و اعتراض به هتک حرمت خاندان نبوت و رعایت عفاف و حجاب در برابر چشمهای آلوده است . زنان اهل بیت ، با آنکه اسیر بودند و لباسها و خیمه هایشان غارت شده بود و با وضع نامطلوب در معرض دید تماشاچیان بودند ، اما اعتراض کنان ، بر حفظ عفاف تأکید می ورزیدند . ام کلثوم در کوفه فریاد کشید که آیا شرم نمی کنید برای تماشای اهل بیت پیامبر جمع شده اید ؟ وقتی هم در کوفه در خانه ای بازداشت بودند ، زینب اجازه نداد جز کنیزان وارد آن خانه شوند . در سخنرانی خود در کاخ یزید نیز بر اینگونه گرداندن بانوان شهر به شهر ، اعتراض کرد : « اَمِنَ العَدلِ یابنَ الطلَقأ تَخدیرُک حَرائِرَک وَ اِمائَک وَ سَوْقُک بَناتِ رَسُولِاللهِ سَبایا قَدْ هَتَکتَ سُتُورَهُن وَ اَبْدَیتَ وُجُوهَهُن یحدُو بِهِن الا عدأ مِنَ بَلَدٍ اِلی بَلَدٍ وَ یسْتَشْرِفُهُن اَهْلُ المَناهِلِ وَالمَعاقِل وَیتَصَفحُ وُجُوهَهُن القَریبُ وَالبَعیدُ وَالغائِبُ وَالشهید ... » (526) و نمونه های دیگری از سخنان و کارها که همه درس آموز عفت و دفاع از ارزشهاست . - تغییر ماهیت اسارت . اسارت را به آزادی بخشی تبدیل کردند و در قالب اسارت ، به صفحه 198 اسیران واقعی درس حریت و آزادگی دادند . - عمق بخشیدن به بعد عاطفی و تراژدیک کربلا . گریه ها ، شیونها ، عزاداری بر شهداء و تحریک عواطف مردم ، به ماجرای کربلا عمق بخشید و بر احساسات نیز تأثیر گذاشت و از این رهگذر ، ماندگارتر شد .
موضوعات مرتبط: مقاله ، ،
آمار
وب سایت: